Het verhaal achter... aflevering 4: Uit de school geklapt

januari 2013
Tejo, ons debuutboek moest nog uitkomen toen Harrie Jekkers en ik al begonnen na te denken over een tweede satirische roman. Heel even hebben we overwogen een vervolg op Tejo te schrijven, verteld vanuit het perspectief van zijn zoon Tjarda, maar dat idee hebben we laten varen. We wilden geen Tweejo, we wilden iets nieuws en uiteindelijk besloten we een satire op het middelbaar onderwijs te schrijven.
Hoofdpersoon van ons nieuwe verhaal werd Joop de Wit, conciërge op de Hugo de Groot scholengemeenschap voor mavo/leao, gemodelleerd naar Flip van der Pijl, de conciërge van de school waar  Harrie van 1976 tot 1980 leraar Engels was.
Net als Tejo is het boek ontstaan uit losse verhalen, dit keer geschreven voor Inzicht, maandblad van de Vereniging voor Openbaar Onderwijs, met illustraties van Annette Fienieg, toen nog alleen mijn buurvrouw. De eerste aflevering, De conciërge, Deel 1: Zand erover, verscheen in het oktobernummer van 1983. Wanneer de laatste aflevering in Inzicht stond en hoeveel afleveringen we precies hebben geschreven, weet ik niet meer en heb ik ook niet meer in mijn archief weten te achterhalen.
We vroegen en kregen een voorschot van uitgeverij De Harmonie en we trokken ons terug in een huisje in Texel, waarvan we een paar weken later met een groot  gedeelte van het verhaal terugkeerden.  In Utrecht schreven we de rest van het boek, dat in september 1985 verscheen onder de titel Uit de school geklapt, met een omslagillustratie van Jos Collignon.
Het boek beschrijft het chaotische schooljaar van de leerlingen van 3c en hun leraren, van de rechtse leraar verkoopkunde tot de links-liberale lerares maatschappijleer, onder aanvoering van een aan drank verslaafde directeur.
Conciërge Joop de Wit, tevens uitbater van de kantine beziet alles met lede ogen en probeert waar mogelijk met louche handeltjes een extra centje te verdienen, daarin bijgestaan door achterneef Thijs van Eurosnack Unlimited.
Jaco Groot van De Harmonie had ons gewaarschuwd, bij een tweede boek hebben de recensenten hun messen geslepen en hij kreeg gelijk. Werd Tejo met terugwerkende kracht nog wel aardig gevonden, voor Uit de school geklapt hadden de meeste recensenten geen goed woord over.
Frank van Dijl in het Vrije Volk van 16 oktober 1985: ‘Moest ik bij Tejo op elke bladzijde minstens drie keer hardop lachen, althans bij eerste lezing, bij Uit de school geklapt werd de lectuur door deze plezierige aandoening slechts een doodenkele keer onderbroken.’
Nico Hylkema van De Leeuwarder Courant kopte boven zijn recensie d.d. 11 november 1985:  ‘Satirische roman over schoolleven: in de val van het succes getrapt.’
Stefaen Praet was wat milder in zijn kritiek: ‘Toegegeven  de humor van Jekkers en Meinderts is niet verfijnd, noch origineel. Maar voor scholieren en al wie met enig heimwee aan zijn schooldagen terugdenkt, garandeert dit boek leesplezier.’ (De Morgen 4 januari 1986).

In 1992 nam de NCRV contact met ons op met de vraag of wij het boek wilden bewerken tot een comedyserie. Het was een genre dat we nog niet eerder hadden beoefend, hoewel we onze eerste proeve van samenwerking hadden afgelegd in het schrijven van een filmscript: Enkele reis Utrecht. Het is bij het script gebleven, de film is er nooit gekomen, maar nu kregen we dus de kans om te laten zien wat we op dat gebied waard waren. We werden begeleid door Jelte Rep, een ervaren scriptschrijver in dienst van de NCRV, en in latere instantie ook door Joost Ranzijn, de regisseur.
Op  4 januari  1993 werd de eerste aflevering uitgezonden: De nieuwe leraar, en op 22 maart 1993 de twaalfde en laatste aflevering: Hoe groener, hoe groter
De conciërge werd gespeeld door Peter Bos, die ik kende in zijn rol als onderwijzer Frans van der Steg in de tv-serie De Zevensprong. Nelly Frijda speelde de Duitse lerares en Geert Lageveen, de leraar Nederlands. De toen 17-jarige Katja Schuurman maakte als Bianca Batenburg haar debuut op tv. Ze vond het leuk om aan de comedy mee te spelen, vertelde ze me tijdens een bijeenkomst in Hilversum, maar zag zich geen carrière maken op tv. Ze wilde iets in ontwikkelingshulp gaan doen.
De tv-serie waarvan de NCRV vooraf grote verwachtingen had, viel enigszins tegen, qua ontvangst in de bladen en ook qua kijkcijfers. Een tweede serie die we graag hadden willen schrijven, ging helaas niet door. De serie is nog wel een keer herhaald.
Het boek profiteerde wel van de exposure op tv. Er verscheen in 1994 naast de reguliere uitgave bij De Harmonie ook een pocketeditie van het boek, bij Bulk Amsterdam, een deeltje in de reeks Pentabasics.
In maart 1996 verscheen de achtste en laatste druk.

Uit school geklapt, De Harmonie 1985
Dit was aflevering 4 in de serie: Het verhaal achter…
Volgende aflevering: Spin in de morgen