januari 2013
Met Spin in de morgen, mijn vierde kinderboek in drie jaar tijd, maakte mijn vrouw Annette Fienieg in 1986 haar debuut als illustrator van kinderboeken. Ze wordt niet graag herinnerd aan
het boek. Ze vindt haar illustraties, gemaakt met rietpen en gewassen inkt, afschuwelijk. Ik was er blij mee, het betekende het begin van vele mooie boeken die we in de jaren die volgden samen
zouden gaan maken.
In het zelfde jaar als waarin onze eerste gezamenlijke boek verscheen, maakte ik ook mijn debuut als dichter met de publicatie van mijn gedicht Eigen Hulp, het elfde deeltje uit de
Eenheden-reeks van uitgeverij Exponent, gedrukt op de handpers in een oplage van 90 en XXV exemplaren.
En 1986 was het jaar waarin onze zoon Thijs is geboren, in de Kinderboekenweek. Voorwaar een gedenkwaardig jaar.
Spin in de morgen heb ik opgedragen aan M. Die M. staat zowel voor Marijke, de hoofdpersoon van het verhaal, als op het meisje M. waarop het verhaal losjes is gebaseerd.
Voor ik aan het eigenlijke schrijven begon, op een Erica, een degelijke Oost-Duitse schrijfmachine, heb ik op een A-viertje genoteerd waarover het verhaal moet gaan:
‘Het boek moet een beklemmende sfeer hebben, Marijke kan niet goed over weg met haar ouders. Haar ouders niet met haar. Bovendien is haar echte moeder dood. Ze heeft een dagboek achtergelaten,
waarin Marijke niet durft en mag kijken (…) Haar nieuwe moeder ‘bedoelt het allemaal goed’ , maar kan in de ogen van Marijke weinig goed doen. (…) Marijke weet niet waaraan haar moeder is
overleden (leukemie), het heeft iets met aanhoudende bloedingen te maken tijdens de ongesteldheid te maken. Marijke is nog niet ongesteld geweest, is er bang voor.(…) De beklemmende sfeer van het
boek wordt heel even opengebroken door de ontmoeting met Herman, alias De spin. Een vriendschap bloeit op, op het randje van verliefdheid. Herman is 19 jaar, werkt bij de plantsoenendienst, hij
is lief naïef. Zijn collega’s gaan een weddenschap met hem aan: als hij Marijke zoent, dan heeft hij een krat bier gewonnen. (…).
Waarom ik voor dit boek op deze manier heb voorbereid , weet ik niet meer. Mijn eerdere en ook latere boeken zijn meer op de tast ontstaan, dat houdt het schrijven wel zo avontuurlijk.
Er is in de pers weinig over het boek geschreven. Edith van Torre schreef: ‘De auteur geeft geen pasklare oplossing. Ze maakt slechts duidelijk dat je niet van de ene op de andere dag in de
wereld van de volwassenen kan stappen. Bij Marijke is er wel een duidelijke evolutie: aan het slot gaat ze haar stiefmoeder stilaan als haar echte moeder beschouwen.’
Haar recensie in een tijdschrift waarvan ik de naam niet meer kan achterhalen was positief, in tegenstelling tot die van Joke Linders-Nouwens in Leesgoed van 1987/1 ‘Sensatie opwinding belooft
ons de achterflap en wat krijgen we? Een flauw clichématig verhaal over een ontluikend jong meisje, een stoethaspelige ervaring met een jongen die haar wil kussen en dat alles tegen een
achtergrond van een moeder die op mysterieuze wijze gestorven is (hoe komen we nooit te weten), een afgesleten omgangspatroon tussen stiefmoeder en vader (…) en een stereotiepe schildering van
plantsoenwerkers.’
Wat die stereotypering betreft is het wel grappig te vermelden dat mijn vader jarenlang bij de Haagse Plantsoenendienst heeft gewerkt.
Het boek, geschreven in Spanje in La Herradura, najaar 1985, kon ook niet de goedkeuring wegdragen van de Stichting Fonds voor de Letteren. De secretaris liet op 21 oktober 1987 namens het
bestuur weten dat het besloten had ‘u voor de door u ingezonden publikatie getiteld: “Spin in de morgen” geen aanvullend honorarium toe te kennen. De afwijzing houdt verband met het
kwaliteitsoordeel over uw publikatie.’
Blijkens het schrijven waren er 207 werken ingezonden voor aanvullende honorering. In 52 gevallen moest het bestuur helaas afwijzend beslissen. Daar was Spin in de morgen er dus één
van.
In totaal zijn er zo’n 2500 exemplaren verkocht, gerekend over een jaar of vijf. Toen hield het op. De overige 1100 boeken zijn de ramsj in gegaan.
Spin in de morgen, Ploegsma 1986
Dit was aflevering 5 in de serie: Het verhaal achter…
Volgende aflevering: De club van lelijke kinderen