Het verhaal achter... aflevering 7: Kunst met peren

Hij moet van een roman bevallen en gaat elke dag naar het café voor zijn zwangerschapsgymnastiek (Koot & Bie, Bescheurkalenders 1983).

Het had een mooi motto geweest voor Kunst met peren, de derde satirische roman van Harrie Jekkers en mij. Het verhaal, de werdegang van de werkloze Maarten Bok die van plan is het helemaal te gaan maken als kunstenaar, speelt zich grotendeels af in eet- kijk- en luistercafé La Parada.
Het café is gemodelleerd naar voormalig café Zeezicht in Utrecht. Gingen Harrie Jekkers en ik vroeger altijd naar kollektief kafee de Baas op de Biltstraat, met de komst van café Zeezicht verlegden we ons terrein naar de Nobelstraat, waar nu café Florin is gevestigd.
De Baas was vooral een politiek café, een verzamelplaats van links tot extreem links Utrecht, Zeezicht trok de meer kunstzinnig angehauchte types aan, voor Harrie en mij de inspiratiebron voor Kunst met peren.
In Tejo moest het feminisme en in haar kielzog de mannenbeweging eraan geloven, in Uit de school geklapt het onderwijs, dit keer namen we het wereldje van de kunst op de hak, of eigenlijk  het wereldje van de would-be-kunstenaars, geflipte B-verplegers (vooral die) en gesjeesde niet-westerse antropologiestudenten (ook die).
Net als onze held in Kunst met peren droomden ze boven grote glazen Duvel hardop van een groots en meeslepend leven als kunstenaar, met exposities in Parijs en New York. Of ze werden beroemd schrijver en maakten in het café plannen om De bijbel te herschrijven en die literair verantwoord te vervlechten met de Odyssee en de Ilias. Ondertussen werd er geen letter geschreven en geen kwast op papier gezet.
Met dat laatste had Maarten de Bock (zijn nom de plume als kunstenaar) ook moeite, zoals meteen duidelijk is in Compositie in rood, het openingshoofdstuk:

Geen gelul, gewoon beginnen, dacht Maarten Bok en ging op zijn hurken zitten. Hij mikte zijn brandende peuk pats! door het openstaande raam van zijn atelier en doopte zijn hand zonder te kijken in zomaar een pot verf. Niets kon hem meer tegenhouden. Hij keek naar de verf die in dunne straaltjes van zijn handen droop.-Rood, mompelde Maarten, rood.
Zijn hand bleef aarzelend steken boven het witte vel dat voor hem op de grond lag.Rood, dacht Maarten, rood…nee zo voel ik met toch niet helemaal. Rood, raar woord eigenlijk. Nee, geen rood.

Dit is ongeveer wat Maarten in het hele boek doet op kunstzinnig gebied, de rest van de tijd zit hij in de kroeg of is hij bezig zijn curriculum vitae te herschrijven. In een dubbelinterview met De Waarheid van 7 januari 1989 vertelt Harrie waarin Kunst met peren verschil met onze eerste twee boeken: ‘Tejo is ontstaan uit columns (…). In Uit de school geklapt volgen we een schooljaar, maar ook hier zijn het nog losse stukjes. In Kunst met peren zijn meerdere hoofdfiguren en zit er een duidelijk plot in.’
Misschien dat om die reden Kunst met peren wat subtieler van stijl is en minder schaterleuk is dan onze vorige boeken.
Bij aanbieding werd het boek, profiterend van het succes van zijn twee voorgangers, goed ingekocht. Meer dan 4000 exemplaren werden er door de boekhandel op voorhand aangeschaft, bijna driekwart van de totale oplage. In juni 1988 werd het boek uitgeleverd en in oktober verscheen een tweede druk van 5000 exemplaren. En daar zou het bij blijven.

Kunst met peren, De Harmonie 1988
Dit was aflevering 7 in de serie Het verhaal achter…
Volgende aflevering: Het raadsel van de rode draad